Lectori Salutem: Cultureel erfgoed tot leven brengen door slimme technologie – het c-Space project
Editie: 25.2 De Nederlandse mainportregio's
Published on: 04 april 2018
De digitalisering van cultureel erfgoed heeft in het afgelopen decennium veel aandacht gekregen. Er is ondertussen veel digitaal erfgoed beschikbaar op websites van bibliotheken, archieven, musea, et cetera. In het kader van een onlangs afgerond EU-project, genaamd c-Space, heeft de TU/e een ‘recommender systeem’ ontwikkeld dat digitale informatie over cultureel erfgoed toegankelijk maakt door persoonlijk op maat gemaakte routes te genereren langs cultureel erfgoed locaties voor bezoekers van een stad. Het gaat om een smartphone applicatie dat voor een ‘proof of concept’ is toegepast in Trento, Italië. In deze bijdrage van het Lectori Salutem wil ik graag dit concept onder de aandacht brengen als een manier om beschikbare digitale informatie te benutten om de belevingswaarde van gebouwen en plaatsen in de stad te vergroten.
Stel je bezoekt een stad en bent geïnteresseerd in het maken van een toer die je langs interessante plaatsen brengt wat betreft architectuur, historie of meer in het algemeen cultureel erfgoed. Het gaat je misschien niet eens om de grote toeristische attracties maar om het ontdekken van wat er aan verhalen en wetenswaardigheden ligt verborgen achter de gebouwen en locaties. Het c-Space systeem maakt gebruik van een database van de ‘points of interests’ (POIs) van een stad of stadsregio. Voor elke POI is praktische informatie opgeslagen zoals plaatscoördinaten en openingstijden (van bijvoorbeeld musea), maar ook wat er te zien of te vertellen is over de plek gerangschikt naar thema en verhaallijnen. Een verhaallijn kan bijvoorbeeld het werk van een bepaalde architect zijn. De informatie kan de vorm aannemen van tekst of beeldmateriaal en is meestal een combinatie van beide. De smartphone applicatie maakt de informatie beschikbaar afhankelijk van de plek waar je je bevindt en het thema of verhaal waarin je bent geïnteresseerd. Door gebruik te maken van Augmented Reality techniek kan de informatie ook op een gebouw of plek worden geprojecteerd (bijvoorbeeld hoe een plein of gebouw er in het verleden uitzag).
Locaties liggen geografisch verspreid en het is dus ook belangrijk om de POIs op een slimme manier te selecteren en te combineren in een route die te bereizen is binnen de beschikbare tijd en de reismogelijkheden (te voet, per fiets of OV) van de bezoeker. De volgorde van bezoeken van de locaties dient niet alleen rekening te houden met reisafstanden maar ook met de gewenste verhaallijn (bijvoorbeeld belangrijke momenten in de Tweede Wereldoorlog in chronologische volgorde). Een (slim) algoritme voor het selecteren van POIs en het bepalen van een optimale route is speciaal ontwikkeld voor het c-Space systeem. De selectie en routering is op maat gesneden: de gebruiker heeft de mogelijkheid om aan te geven in welk thema hij of zij is geïnteresseerd en wat de beschikbare tijd en reismogelijkheden zijn. Het algoritme houdt ook rekening met dynamische behoeften van de persoon. Naast een thema kan de gebruiker ook opgeven wat de relatieve gewichten zijn van behoeften zoals entertainment, nieuwe informatie, buiten in de open-lucht zijn, fysieke beweging of sociale interactie.
Voor het ontwikkelen van het c-Space systeem zijn uitgebreide dataverzamelingen uitgevoerd om wensen en voorkeuren van gebruikers in kaart te brengen, onder andere gebruikmakend van zogenaamde Stated-Choice experimenten. Het systeem is getest in een straat enquête: willekeurige toeristen in Trento hebben op ons verzoek het systeem gebruikt en feedback gegeven. De resultaten laten zien dat het concept werkt: de overgrote meerderheid gaf aan dat het systeem meerwaarde biedt; dat ze het vaker wilden gebruiken en dat ze de geboden content niet zouden hebben kunnen vinden via andere kanalen.
Naast de auteur van dit artikel waren Petr Aksenov (postdoc) en Astrid Kemperman (UHD) vanuit de TU/e betrokken als onderzoekers van het c-Space project. Het bedrijf GraphiTech (Italië) dat is gespecialiseerd in grafische interfaces voor smartphones heeft een belangrijke bijdrage geleverd in het ontwikkelen van de software. De beperkte ruimte voor dit artikel maakt het niet mogelijk om hier verder in te gaan op de toegepaste technieken en de empirische bevindingen. We verwijzen de geïnteresseerde lezer hiervoor naar de website van c-Space (http://www.c-spaceproject.eu/), waar ook verwijzingen zijn te vinden naar wetenschappelijke publicaties van het onderzoeksproject.
Concluderend, met dit project hebben we laten zien dat een recommender systeem zoals c-Space interessante technologie biedt om
digitale informatie te benutten voor het toevoegen van waarde aan gebouwen en plaatsen. Door verhalen te vertellen over de stad krijgen bestaande objecten op talloze wijzen nieuwe betekenis en worden nieuwe routes door de stad gecreëerd. Het platform kan worden ingezet voor het aantrekkelijker maken van de stad voor bezoekers en als leefomgeving voor bewoners of vestigingsplaats voor nieuwe werkers. Het concept brengt niet alleen steden in beweging maar ook mensen in beweging doordat het actieve beweging vraagt van mensen voor het ophalen en beleven van verhalen over plaatsen. Hiermee sluit de tool aan bij het doel, het creëren van slimme en gezonde steden.
In de toekomst willen we het systeem uitbreiden met een platform waar ieder die materiaal heeft en ter beschikking wil stellen informatie kan uploaden, om zo ook aan de aanbodkant mensen actief te betrekken in het vertellen van verhalen over plaatsen.
