londen 2012

Voor de vijf commissieleden begon de Business Trip al 24 uur eerder. Middernacht op maandag vertrokken we per bus vanuit Eindhoven om via Calais naar Londen te rijden, waar we in de ochtend arriveerden. Na de bagage gedropt te hebben in het hostel, moesten we direct aan de slag. Onder het genot van een Starbucks koffie werd er plan de campagne gemaakt om vervolgens ons op te splitsen. Janneke en Lieke hebben de routes van en naar de bedrijven voor de woensdag uitgezocht en Nena, Marianne en Rixt deden dit voor de donderdag en vrijdag. Door dit te doen hebben we direct het gigantische undergroundnetwerk onder de knie gekregen en een aantal culturele hoogtepunten bekeken voor het informele programma later in de week. Tegen de avond hebben we bij Covent Garden een pub opgezocht om onder het genot van een Guiness biertje typisch Brits te eten; stew, fish&chips en pie. De commissie was klaar voor de komst van de groep!

Het was een kort nachtje slapen, want woensdagmorgen om 7 uur arriveerden de overige 22 studenten. Na dat we met zijn allen naar het hostel zijn gereisd was er tijd om even te ontbijten, slapen en omkleden. Om 11:00 uur werden we verwacht bij Colliers International waar we een update hebben gekregen over de huidige vastgoedmarkt in Londen en de UK. Walter Boettcher gaf als eerste een beeld van de economische situatie; consumentuitgaven blijven achter, bezorgdheid over de schulden van huishoudens, zorgen over werkgelegenheid en het lage vertrouwen zijn vergelijkbaar met Nederland. Verder op Londen ingaande vertelde Guy Grantham over de kantorenmarkt. Leegstandsproblemen als in Nederland zijn in Londen kleiner, in het stadscentrum ligt het gemiddelde 9.2%. Soho, St. James’s en Mayfair zijn de toplocaties voor kantoren in Londen. Opvallend is dat er steeds meer bedrijven in de sector TMT zich vestigen in Londen. TMT staat voor Technology, Media & Telecommunications. Tot slot liet Rahim Jiwany nog zien hoe Colliers een toekomstvoorspelling maakt. Ter inspiratie kwam de CEO van Colliers nog even langs om enthousiast te benadrukken dat hij vond dat de vastgoedwereld een bijzondere sector is om in te werken.

Na Colliers International zijn we afgereisd naar de Royal Docks, een herontwikkelingsgebied buiten het centrum van Londen. Hier hebben we een presentatie en een korte rondleiding gekregen van de Greater London Autorithy. Greater London is een van de negen regio’s in Engeland. Om weer terug te reizen hebben we gebruik gemaakt van de Emirates Air Line, een kabelbaan die ons over de Thames richting stadscentrum bracht. De laatste lezing van de dag werd verzorgd door Arjan Planting en Mark van de Wiel van ING Real Estate Finance een onderdeel van ING Commercial Banking. Het werd een interessante presentatie waarin alle stappen van het vastgoedfinancieringstraject aan bod zijn gekomen; klantrelatie, informatie memorandum, kredietanalyse, goedkeuring, leningdocumentatie, controle van covenanten en looptijd van de lening of herfinanciering. De dag werd door de meeste studenten afgesloten met een hapje en een drankje in de pub.

Na een heerlijk nachtje slapen stond de lezing van PLP architecture al vroeg op de planning. Om 9 uur werden we ontvangen op het kantoor van PLP. Dit architectenbureau is betrokken bij vele interessant projecten waaronder het ontwerpen van het hoofdkantoor van Deloitte op de Zuidas in Amsterdam. Na PLP architecture zijn we naar de Bartlett School of Real Estate gegaan. Deze universiteit is een onderdeel van ‘University College London’. Zij bieden de opleiding ‘International Real Estate & Planning’ aan. Bij de Bartlett School of Real Estate hebben we gesproken over de inhoud van de opleiding en de verschillen tussen studenten in Londen en Nederland. Het is ontzettend interessant om vastgoed te studeren in Londen aangezien men in Londen bovenop de markt zit. Londen heeft van zichzelf een sterke economie en daarom is er ook veel mogelijk op het gebied van vastgoed. Een nadeel van studeren in Londen zijn de hoge kosten voor zowel collegegeld als huisvesting.

Na de lunchpauze zijn we door een luxe Mercedes bus opgehaald om het Olympisch Park te bezoeken. Het had behoorlijk wat voet in aarde om op het park te kunnen komen. BAM Nuttall is gelukkig bereid geweest om ons per bus rond te leiden. BAM Nuttall werkt aan de herontwikkeling van dit Olympisch gebied, de bouwsom van dit plan bedraagt €90 miljoen! Het was ontzettend interessant om te zien hoe zo’n groot evenemententerrein herontwikkeld wordt en op die manier bruikbaar wordt voor de stad. Omdat duurzaamheid belangrijk gevonden werd tijdens de afgelopen Olympische Spelen is vooraf goed nagedacht over het hergebruik van de materialen en de gebouwen. Een leuk feitje is dat de basketbal arena in Londen wordt afgebroken en vervolgens hergebruikt wordt voor de Olympische Spelen in Rio 2016. De bovenste ring van het Olympische stadion was al afgebroken waardoor de capaciteit van 80.000 naar 25.000 zitplaatsen is teruggebracht. Het stadion zal in de toekomst waarschijnlijk door voetbalclub West Ham United als thuisbasis gebruikt worden. De appartementen voor de sporters uit het Olympisc dorp worden omgebouwd tot sociale huurwoningen. Nadat we met de bus weer netjes bij ons hostel afgezet waren, hebben we gezamenlijk een wandeling gemaakt door het Londonse Hyde Park naar winkelcentrum Harrods. Harrods heeft een speciaal en uniek winkelconcept. Het winkelcentrum heeft een speciaal kassasysteem wat kan bijhouden welke labels slecht verkopen, wanneer een label niet genoeg verkoop dan mag dat label niet meer in Harrods blijven. De avond werd afgesloten door met de hele groep te stappen in de Verve Bar bij Leicester Square, waar een aantal tot in de late uurtjes zijn doorgegaan.

Fris en fruitig zijn we vroeg aan de laatste dag in Londen begonnen. DTZ vertelde ons, in hun mooie kantoorgebouw op Old Broad Street, hoe de Londense vastgoedmarkt vandaag de dag werkt. Dat de crisis nog steeds geen groot effect heeft, maar dat de vraag wel de ontwikkelingen bepaalt. Door een net afgestuurde die een traineeship volgt bij DTZ werden we rondgeleid door het stadsdeel City of London, waar belangrijke of kenmerkende gebouwen besproken werden met betrekking tot de huurprijs en grootte, maar ook andere interessante feiten. Van de nog in ontwikkeling Leadenhall Building tot de meer historische Royal Exchange. De diversiteit aan kantoorgebouwen bracht de verschillen goed naar boven. Na een wandeling door de stad langs de Towerbridge en het gebied More London, werden we ontvangen door Bart Lemmens. Die aan de Technische Universiteit bekend is als de voorzitter van het 30e bestuur van SUPport. Hij is nu werkzaam bij Mace Group, waarmee hij heeft meegewerkt aan de toonaangevende ontwikkeling The London Bridge Quarter, waaronder The Shard en The Place vallen. Zij verzorgden de bouw en het programma en projectontwikkeling van dit project. Duidelijk werden de moeilijkheden die zich voordoen bij het ontwikkelen van een project van een dergelijke schaal. Helaas was The Shard onmogelijk te bezoeken, maar na een verzorgde lunch, kregen we de kans om de bouwplaats van The Place te bezoeken. ’s Middags werden de toeristische hoogtepuntjes van Londen bezocht, om vervolgens met de bus vermoeid, maar voldaan op zaterdagochtend in Eindhoven aan te komen.